De agressie bij de vrouw is naar binnen gericht, overeenkomstig haar seksuele passiviteit, stelde de invloedrijke psychiater Sigmund Freud. Deze verklaring gaf hij voor het feit dat vrouwen in zijn optiek masochistisch en passief van aard zijn. Het ‘nieuwe’ verband dat hij hiermee legde tussen agressie en seksualiteit bij vrouwen, kwam voort uit een eeuwenoud denken over de gevaarlijke, vrouwelijke seksualiteit. Waar de vrouwelijke seksualiteit lange tijd gevreesd, verafschuwd en middels zedigheidswetten in verschillende patriarchale culturen bestreden werd, vond er vanaf de achttiende eeuw een kentering in dit denken plaats door de (‘gevaarlijke’) seksualiteit los te koppelen van de vrouwelijke identiteit. Het ‘heilige’ moederschap werd op een voetstuk geplaatst en om dit vrouwbeeld te kunnen ‘vereren’ werden driften als geweld en seksualiteit in de vrouw ontkend, of in de latere psychoanalyse voorgesteld als een (door de vrouw) te sublimeren neiging.
Vrouwen die seksueel actief waren en ‘daarmee’ ook hun agressie naar buiten richtten, kregen het eeuwenoude predicaat ‘hoer’ of het latere ‘femme fatale’ toegekend.
Het oeroude beeld van de seksueel agressieve vrouw is de voorloper van deze latere vrouwelijke archetypen, maar heeft ook dankzíj deze archetypen een andere betekenis gekregen. Het meest bekende voorbeeld is de demon Lilith, die mannen zou verleiden tot kronkelige paden. In de Marokkaanse volkscultuur bestaat het beeld van Aicha Kandisha, een wellustige demon met volle borsten en zinnelijke lippen, die mannen op straat lastig valt en ze verleidt om seks met haar te hebben zodat zij hun lichaam kan binnendringen en voor altijd in hen kan blijven. Maar denk ook aan de Hindoestaanse godin Kali die vaak afgebeeld wordt met een door haar afgehakt hoofd in de hand, of de kijo, de jonge wraakgodinnen uit de Japanse cultuur, de Gorgonen in de Griekse mythologie of de Xtabay uit de Mayacultuur, die mannen de jungle in zou verleiden om ze daar te vermoorden.
Deze beeltenissen van goddelijke of bovennatuurlijke vrouwen, zijn met het ontstaan van de archetypen ‘hoer’, ‘heks’ en ‘heilige moeder’, ontdaan van hun oorspronkelijke betekenis, door niet alleen het (latere) vrouwbeeld te demythologiseren, maar ook door de vrouw (zelf) tot op zekere hoogte te domesticeren. Met als gevolg dat vrouwen zich niet alleen buiten waargenomen driften plaatsen, omdat het niet overeenkomt met internaliseerde beelden van geaccepteerde vrouwelijkheid – met alle psychische-, emotionele- en fysieke gevolgen van dien, maar ook cultureel-maatschappelijke verbazing en ophef als gevolg heeft wanneer uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat vrouwen zich even vaak schuldig maken aan geweld naar hun huisgenoten (partner, kinderen, ouders, broers of zussen) als mannen – (zie hiervoor bijvoorbeeld de meest recente onderzoeken: https://lnkd.in/eyqireeG).
